Alice van der Pas, wie kent haar niet? Haar ouderschapstheorie is een leidraad voor menig professional die ouders begeleidt bij het ouderschap waarbij er vanuit gegaan wordt dat een ouder ‘besef van verantwoordelijk-zijn heeft’, dat ‘ouderschap kwetsbaar maakt’ en dat ‘ouders eindverantwoordelijk zijn’.
Tijdens mijn opleiding Praktische Pedagogische Gezinsbegeleiding waren de boeken van Alice van der Pas verplichte literatuur, en ik heb er ontzettend veel van opgestoken. Vooral het concept van ‘bufferdenken’, dat de veerkracht van ouders vergroot en hen beschermt in de soms zware omstandigheden waarin ze zich bevinden, heeft veel indruk op me gemaakt. Ik heb geleerd dat ouderschap een voortdurend proces is waarin elke fase nieuwe uitdagingen met zich meebrengt.
Als ouderbegeleider ga ik ervan uit dat elke ouder het beste wil voor zijn of haar kind. Vaak geven ouders bij het begin van de begeleiding aan dat ze het gevoel hebben de grip kwijt te zijn en dat er niets meer goed lijkt te gaan. Samen met de ouders onderzoek ik wanneer dingen wél lukken en wat zij dan precies hebben gedaan als ouder om dat te bereiken. Deze positieve ervaringen worden vervolgens uitgebreid naar andere situaties, waardoor het gevoel van competentie groeit.
Ouders beschrijven mij vaak als direct en dat klopt wel. Ik werk vanuit transparantie en (behalve als er sprake is van acute veiligheidszorgen) ouders zullen altijd van mij horen als ik me ergens zorgen over maak. Ik hanteer een samenwerkende benadering waarbij ‘doen wat nodig is’ centraal staat, samen met de ouders en vaak met hulp van zowel het informele als het formele netwerk. Het informele netwerk bestaat vaak uit familie, vrienden, buren of ouders van school en kan zowel praktische als emotionele steun bieden. Soms ontstaat er een groepschat en ik heb ook al eens een netwerkavond georganiseerd waarin we een planning maakten voor de komende maand.
De duur van een begeleidingsproces valt vooraf niet te voorspellen. Vaak blijkt dat er onder de oppervlakte van de hulpvraag nog tal van andere kwesties spelen die eerst aandacht verdienen, zoals financiële zorgen of relatieproblemen die de sfeer binnen het gezin beïnvloeden en daarmee ook de opvoeding. Door samen te werken met anderen, zowel informeel als formeel, en aandacht te besteden aan deze onderliggende kwesties, ontstaat er ruimte voor de ouderbegeleiding. Hierin heb ik oog voor het hele systeem en hanteer ik een contextuele benadering.
Ik ben ervan overtuigd dat door de werkwijze, gebaseerd op de ouderschapstheorie van Alice van der Pas en de ondersteuning die ik kreeg van mijn voormalige werkgever SOVEE hebben bijgedragen aan mijn professionele ontwikkeling. Dankzij deze fundamenten ben ik uitgegroeid tot de professional die ik vandaag de dag ben, en ik voer mijn werk nog steeds met veel compassie uit. Klik voor meer info over mijn werkwijze op Jeugd- en gezinsbegeleiding
Voor een mooi interview met Alice van de Pas klik op deze link https://www.augeomagazine.nl/pareltjes/interview-ouderschap-alice-van-der-pas
Dr Alice van der Pas (1934-2017) werkte dertig jaar als ouderbegeleider en gezinstherapeut in de AGGZ voor jeugdigen, waarvan drie jaar in de Verenigde Staten. Vanaf 1992 was zij fulltime auteur en redacteur. In 2003 promoveerde zij op een studie van de wetenschappelijke literatuur over ouderschap: A serious case of neglect – the parental experience of child rearing. Alice van der Pas, Lid van Verdienste van de Nederlandse Vereniging voor Relatie- en Gezinstherapie en Ridder in de Orde van Oranje Nassau, is 83 jaar geworden.
